Jak ustawić odległość hiperfokalną

Dostałem wiadomość od Grzegorza: „Nadal nie potrafię odpowiedzieć sobie, jak wykorzystać odległość hiperfokalną do fotografii krajobrazowej mając obiektyw z AF bez skali odległości na obiektywie.

Korzystanie z odległości hiperfokalnej związane jest z ustawieniem ostrości na konkretną odległość. W skrócie odległość hiperfokalna to taka odległość, przy której głębia ostrości zaczyna się w połowie tej odległości, a kończy w nieskończoności. Uzyskujesz wtedy największą możliwą głębię ostrości.

W uproszczeniu odległość ta, dla danego rozmiaru matrycy aparatu, zależna jest od wartości przysłony i ogniskowej obiektywu. W Internecie są dostępne różne kalkulatory i tabele. Na własne potrzeby robię sobie ściągę, która zawiera wybrane wartości odległości hiperfokalnej dla różnych przysłon i danej ogniskowej w przypadku obiektywu stałoogniskowego lub najszerszej ogniskowej w przypadku zooma. Pokazywałem to już we wpisie Ściąga z odległości hiperfokalnej.

Zdjęcie na odległość hiperfokalną

Przykładowo powyższe zdjęcie zrobiłem, korzystając z odległości hiperfokalnej. Aparat z matrycą APS-C, przysłona f/11, ogniskowej 15 mm i ręcznie ustawiona odległości na około 1,5 m. W stosowanym obiektywie miałem skalę odległości, więc nie było problemu z jej ustawieniem. Miałem więc głębię ostrości od około 0,75 m do nieskończoności.

Co jednak zrobić, kiedy korzystasz z obiektywu, który tak jak pisze Grzegorz, pozbawiony jest skali odległości? Takim obiektywem jest np. Canon EF-S 24 mm f 2,8 STM. Mały obiektyw, ale bez skali odległości. Problem częściowo dotyczy również tych obiektywów, w których skala odległości jest dość uboga.

W starych obiektywach manualnych skala ostrości była wypisana na szerszym obszarze obiektywu, więc zawierała więcej cyfr i była dokładniejsza. Np. w Takumarze SMC 1.4/50 mamy piętnaście znaczników odległości od 0,45 do nieskończoności. Natomiast w Canonie EF 1.4/50 tych znaczników jest już tylko siedem. Tak więc ustawianie odległości według skali na obiektywie też nie zawsze będzie dokładne.

W takiej sytuacji rozwiązaniem problemu może być wstępne ustawianie ostrości na jakiś obiekt, który jest w odległości hiperfokalnej. Może to być robione ręcznie na oko przez wizjer lub przez podgląd na ekranie w trybie podglądu na żywo. Można też wykorzystać autofokus i ustawić ostrość za pomocą AF z aktywnym jednym punktem AF, który będzie wcelowany na ten obiekt. Jeśli aparat ustawił ostrość w trybie automatycznym, to wtedy trzeba wyłączyć AF na obiektywie lub aparacie (w zależności od tego, co jest dostępne) i przy tym ustawieniu odległości dopiero zrobić właściwe zdjęcie.

Pozostaje tylko jeszcze kwestia jak wyznaczyć w terenie obiekt w odległości hiperfokalnej. Przykładowo dla aparatu Canon z matrycą APS-C i obiektywem 24 mm, przy przysłonie f/11 odległość hiperfokalna wynosi 2,7 m od aparatu. Można więc w takiej sytuacji wykorzystać mierzenie krokami. Wcześniej jednak musisz zmierzyć, jak duże robisz krok. U mnie taki standardowy krok to około 60 cm. Tak więc takie 2,7 m to będzie w przybliżeniu 4 i pół kroku.

Ustawiając więc ostrość na obiekt oddalony 4,5 kroku, przy f/11 z aparatem z matrycą APS-C otrzymam ostry obraz w zakresie od około 2 kroków do nieskończoności.

Więcej na temat robienia zdjęć z wykorzystaniem różnej głębi ostrości dowiesz się z ebooka Magia głębi ostrości i ozdobnego rozpraszania tła.

5 komentarzy do “Jak ustawić odległość hiperfokalną”

  1. Dużo czytałem o odległości hiperfokalnej a im więcej czytałem to miałem większy mętlik w głowie.
    Dzisiaj znów przeczytałem i dzięki Twoim przystępnym wyjaśnieniom wreszcie wiem o co chodzi. Dziękuję

    1. @Alex. 2.7m wyszło z kalkulatora głębi ostrości, który mam w telefonie. Jest to DoF Calc. Do wyliczeń odległości hiperfokalnej poza przysłoną i ogniskową podaje się rozmiar krążka rozproszenia (rozmycia). Z reguły w kalkulatorach jest to upraszczane i wskazuje się rodzaj matrycy, do którego program ma przypisaną odpowiednią wartość krążka rozproszenia. W zasadzie ta wartość powinna być też uzależniona od wymiarów końcowej odbitki. Tak więc różne kalkulatory mogą przyjmować do obliczeń trochę inne wartości i w efekcie dawać trochę inne wyniki. Podejrzewam, że kalkulator, z którego korzystałeś podał 2,81m.

  2. Wielkie dzięki. Wreście znalazłem proste wytłumaczenie o co chodzi w tej odległości hiperfokalnej. Teraz tylko wykorzystać zdobyta wiedzę w terenie. pozdr

Co o tym sądzisz? Zostaw komentarz