Czym jest ogniskowa obiektywu w aparacie fotograficznym, jak się ma do rozmiaru matrycy i kąta widzenia, o co chodzi z odpowiednikiem/ekwiwalentem/mnożnikiem ogniskowej oraz jak ogniskową zagęszczać perspektywę?

Niezależnie czy masz aparat z wymienną optyką, czy może obiektyw jest już z nim zintegrowany, to warto poznać ogniskową obiektywu. Jest to bardzo istotny parametr, który bardzo silnie wpływa na uzyskany efekt na zdjęciu. Zobacz więc, czym jest ogniskowa obiektywu.

Co to jest ogniskowa obiektywu w aparacie fotograficznym

W przypadku prostej soczewki wypukłej ogniskowa to odległość środka soczewki do miejsca, w którym promienie świetlne ulegają skupieniu. Obiektywy są bardziej rozbudowane, ale ogniskowa jest wyznaczana tak samo, chociaż nazewnictwo jest bardziej skomplikowane. Ogniskowa obiektywu to odległość od punktu głównego układu optycznego do ogniska układu optycznego. Ogniskowa podawana jest w milimetrach.

Wartość ogniskowej masz zazwyczaj podaną na korpusie obiektywu. W przypadku obiektywów stałoogniskowych jest podana jedna wartość. W przypadku obiektywów typu zoom masz podany zakres zmian ogniskowych od najkrótszej do najdłuższej.

Wartość ogniskowej podana na obudowie obiektywu. Tutaj 50 mm.

Kąt widzenia aparatu

Z ogniskową i rozmiarem matrycy jest ściśle związany kąt widzenia aparatu. Dłuższa ogniskowa obiektywu oznacza węższy kąt widzenia. Krótsza ogniskowa natomiast szerszy kąt widzenia.

Ogniskowa obiektywu a kąt widzenia aparatu

Kiedy skracasz ogniskową kąt widzenia robi się szerszy

Ekwiwalent ogniskowej / odpowiednik ogniskowej oraz mnożnik

Kolejnym parametrem, który jest ściśle związany z ogniskową, jest ekwiwalent ogniskowej. Daje on możliwość porównania kątów widzenia aparatów z różnymi rozmiarami matryc. Obiektyw o określonej ogniskowej, ale podpięty do aparatu o innym rozmiarze matrycy będzie dawał inny kąt widzenia.

Ekwiwalent ogniskowej uzyskuje się przez pomnożenie ogniskowej obiektywu przez przelicznik (mnożnik) wynikający z rozmiaru matrycy. Przykładowo matryca APS-C Canon ma mnożnik 1,6. Oznacza to, że jeśli podepniesz do aparatu z taką matrycą obiektyw o ogniskowej 100 mm, otrzymasz kąt widzenia jak aparatem pełnoklatkowym przy ogniskowej 160 mm (1,6 * 100 mm = 160 mm).

Mnożniki ogniskowej:
x1,5 – matryca APS-C (Nikon DX, Sony, Pentax)
x1,6 – matryca APS-C Canon
x2 – matryca 4/3
x2,7 – matryca 1″

Ogniskowa obiektywu w aparacie fotograficznym a rozmiar matrycy i kąt widzenia

Ogniskowa obiektywu – przykładowe wartości i uzyskany kąt widzenia

Wydłużając ogniskową obiektywu, wpływasz bezpośrednio na uzyskanie węższego kąta widzenia aparatu. Daje Ci to możliwość wycinania coraz to mniejszych fragmentów z otoczenia. Dzięki temu możesz sfotografować odległe obiekty i pokazać coś, czego nie widać nieuzbrojonym okiem.

I odwrotnie skracając ogniskową, poszerzasz kąt widzenia. Efektem tego w kadrze pojawia się coraz więcej elementów. Z punktu widzenia kadrowania obiektyw z szerokim kątem widzenia jest trudniejszym do opanowania narzędziem. Jest to związane właśnie, z tym że w kadrze pojawia się więcej obiektów, które musisz uwzględnić w kompozycji. Łatwiej więc wtedy złapać w kadrze coś, co nie będzie pasowało. Natomiast dłuższa ogniskowa daje możliwość pozbycia się z kadru części niechcianych obiektów, łatwiej zapanujesz nad tym, co jest w tle za głównym obiektem fotografowania.

Oto kilka przykładowych zdjęć robionych z tego samego miejsca obiektywami o różnej ogniskowej. Ponieważ aparat miał matrycą APS-C, to w nawiasie podaję dodatkowo ekwiwalent dla pełnej klatki.

Ogniskowa – 8mm (ekwiwalent 13mm)

35mm (ekwiwalent 56mm)

85mm (ekwiwalent 136mm)

300mm (ekwiwalent 480mm)

1000mm (ekwiwalent 1600mm)

Jeśli chcesz pobawić się zmienianiem ogniskowej na symulatorze, to możesz to zrobić na stronie Nikona
https://www.nikon.pl/pl_PL/learn_explore/nikkor_lens_simulator.page

Zagęszczanie perspektywy długą ogniskową obiektywu

Na koniec zobacz jeszcze, o co chodzi w zagęszczaniu perspektywy długą ogniskową.

Perspektywa to sposób, w jaki na płaskiej powierzchni są pokazywane przestrzenne obiekty. Jeśli więc fotografujesz rzeczy, które są zarówno blisko, jak i daleko, to w zależności od użytej ogniskowej będą one trochę inaczej pokazane.

Krótka ogniskowa obiektywu – obiektyw szerokokątny

Długa ogniskowa – teleobiektyw

Zobacz zamieszczone dwa zdjęcia torowiska. Jedno jest zrobione obiektywem szerokokątnym, a drugie teleobiektywem. Pokazują między innymi podkłady kolejowe w bliskiej, jak i dalekiej odległości od fotografowanego. Zwróć uwagę na widoczne odległości między podkładami. Przy krótkiej ogniskowej widać wyraźne przerwy między nimi. Natomiast na zdjęciu robionym długą ogniskową, te przerwy są skrócone, a podkłady kolejowe zostały optycznie zagęszczone. Na tym właśnie polega zagęszczanie perspektywy za pomocą ogniskowej obiektywu. Na zdjęciu robionym teleobiektywem następuje optyczne skrócenie dystansu między obiektami.