Dostałem pytanie od Bartosza: “Mam też pytanie odnośnie grafiki z Pana strony ‘Przykładowe wartości ekspozycji w EV‘. Jak ustawić wartość na Drogę Mleczną, na -7, skoro mogę zejść do wartości -3 EV? Być może pytanie nie profesjonalne, choć zawsze mierząc w niebo, światłomierz miałem na 0, otwartą przysłonę (obiektyw mam ciemny 3.5, ale myślę, że jestem w stanie coś tu ugrać) i tak zdjęcia nie wychodziły. Będę wdzięczny za sugestię.”

Jest tutaj kilka kwestii to wyjaśnienia.

Pomiar i skala jasności EV

Zacznę od tego, czym jest EV. EV to skrót od “Exposure value”. Można to tłumaczyć jako “wartość ekspozycji”. Określa ona jasność kadru. W uproszczeniu informuje nas, ile jest światła. Czy jest jasno, czy ciemniej i jak bardzo? Sęk w ty, że światłomierz w aparacie dokonując pomiaru, nie pokazuje zmierzonej wartości EV. Podaję ją już jako kombinację wartości przysłony, czasu migawki i ISO. Nie jest to problemem, o ile światłomierz zmierzy dobrze i w ogóle da radę dokonać pomiaru.

Mój wysłużony już Canon EOS 50D ma zakres pomiarowy światłomierza od 1 do 20 EV. Oznacza to, że jeśli światła jest mniej niż 1 EV, to aparat nie wskaże poprawnych wartości czasu, przysłony i ISO. W nowszych aparatach np. EOS R ten zakres pomiarowy jest szerszy i zaczyna się od -3 EV. Dlatego w tym aparacie światłomierz jest w stanie zmierzyć jeszcze mniejszą ilość światła.

Kiedy fotografowanie w trybie A (Av), a kiedy w manualnym M

Kiedy jasność fotografowanej sceny jest w zakresie możliwości pomiaru światłomierza, to wtedy możesz korzystać z fotografowania w trybie automatycznym lub półautomatycznym. Przykładowo w trybie A (Av) możesz ustawić wartość przysłony i ISO, a aparat dobierze potrzebny czas naświetlania. To duże ułatwienie.

Jeśli natomiast jasność fotografowanej sceny jest mniejsza, to automatyka już nie daje rady. Nie oznacza to, że nie możesz robić zdjęć. Możesz, ale już tylko w trybie manualnym. Tak jest w przypadku Drogi Mlecznej, której jasność wynosi około -7 EV (oczywiście jest to też zależne od przejrzystości powietrza, a ta musi być naprawdę wysoka). Przykładowa kombinacja składników ekspozycji dla -7 EV to: f/3.5, 60 sekund i ISO 3200. Opcja dla rybiego oka, bo przy węższym kącie widzenia obiektywu lepszy będzie krótszy czas naświetlania. Wtedy trzeba odpowiednio podnieść ISO lub zastosować obiektyw z jaśniejszą przysłoną.

Tak więc korzystając z pomiaru i aparatu w trybie np. A (Av), możesz robić zdjęcia tylko wtedy, gdy fotografowany obiekt ma jasność większą niż -3 EV. Jeśli jest ciemniejszy, to aparat może wskazać niewłaściwe wartości składników ekspozycji i zdjęcie będzie niedoświetlone.

Na marginesie

W branży oświetleniowej miarą jasności jest luminancja. Dla zainteresowanych podaję definicję (to taki żart, chociaż definicja jest prawdziwa):
“Luminancja (w określonym kierunku, w punkcie powierzchni źródła albo odbiornika promieniowania) jest to iloraz strumienia świetlnego wychodzącego, padającego lub przenikającego przez elementarne pole powierzchni otaczające rozpatrywany punkt i rozchodzącego się w określonym stożku obejmującym ten kierunek, przez iloczyn kąta bryłowego tego stożka i rzutu prostokątnego elementarnego pola na płaszczyznę prostopadłą, do tego kierunku.”

I pomyśleć, że kiedyś się tego uczyłem 🙂

Korekta ekspozycji z EV

Wróćmy jednak do EV. Wartości EV mają tę genialną właściwość, że zmiana o jedną wartość, jeden stopień EV skutkuje podwojeniem lub zmniejszeniem o połowę jasności. Przykładowo 4 EV to dwa razy jaśniej niż 3 EV. Różnica o 1 EV. Stąd prosta droga do innej funkcji aparatu, a mianowicie do fotografowania z korektą ekspozycji. Korzystając z niej, możesz nakazać automatyce aparatu, by robiła zdjęcia jaśniej lub ciemniej względem pomiaru światłomierza o określoną wartość EV np. -1 EV. Wtedy aparat odpowiednio będzie korygował czas, przysłonę lub ISO o jeden stopień. Tak więc wartość EV, czy też skala jasności EV jest wykorzystywana na kilka sposobów.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, jak wykorzystać ekspozycję, to zapraszam do zapisania się na listę “Ekspozycja, zdjęcia nocne i w trudnych warunkach“. Dostaniesz wtedy na email darmowe lekcje z ekspozycji.