Dostałem pytanie od Marka „[…] jak mam podejść z przeliczaniem ogniskowej względem czasu naświetlania w 4/3. Normalnie podają, że bezpieczny czas to podwojenie ogniskowej, czyli obiektyw 50 mm czas naświetlania w granicach 1/100. No tak, ale tak jest przy pełnej klatce. Czy tak samo mam do tego podejść w 4/3-ie? No bo wiadomo, że ogniskową mnożymy przez dwa (mówię o kącie widzenia), przysłonę (bokeh) dzielimy przez dwa, a jak jest z tym czasem naświetlania. Nigdzie, ale to nigdzie nikt o tym nie mówi. Chodzę z aparatem i kombinuję. Mam obiektyw 45 mm, co do FF daje mi ekwiwalent 90 mm, biorąc pod uwagę podwojenia- to czas naświetlania powinienem ustawić na 1/90, 1/100 czy go również podwoić do 1/180, 1/200???”.

Ucząc się fotografowania, można spotkać wiele zasad. Spora ich część pochodzi z czasów analogowych, w których powszechnym były filmy małoobrazkowe. Fizyczny rozmiar rejestrowanego obrazu z filmu małoobrazkowego określany jest obecnie jako pełna klatka FF. Matryca o rozmiarze FF to 36 mm x 24 mm. W dobie cyfrowej mamy jednak więcej wersji rozmiarów matryc. Między innymi format 4/3. Dla tych innych formatów zaczęto więc wprowadzać przeliczniki, by mieć porównanie z efektami uzyskiwanymi przy pełnej klatce.

Dla matryc 4/3 względem FF ten przelicznik to 2.

Zatem:

1.

Taką samą głębię ostrości i efekt bokeh uzyskasz, jeśli na 4/3 zastosujesz jaśniejszą przysłonę o dwa stopnie. Czyli np. f/2 na 4/3 da wizualnie taką samą głębię ostrości jak f/4 na FF.

2.

Taki sam kąt widzenia na 4/3 uzyskasz jak na FF, jeśli zastosujesz ogniskową o połowę krótszą. Czyli 45 mm na 4/3 daje taki sam kąt widzenia jak 90 mm na FF.

Zobacz wpis: Ogniskowa, kąt widzenia obiektywu i jak to się zmienia w zależności od rozmiaru matrycy.

3.

To jest ściśle związane z doborem czasu naświetlania względem ogniskowej. Jeśli więc chcesz ustawiać czas naświetlania zgodnie z zasadą podwojenia odwrotności ogniskowej, to dla ogniskowej obiektywu 45 mm na 4/3 musisz dać czas naświetlania krótszy od 1/180 sekundy, czyli 1/200 sekundy.

Więcej o tym przeczytasz we wpisie Czas migawki, ogniskowa obiektywu i ostrość zdjęcia.

Należy tu jeszcze dodać, że podstawowa zasada nie mówi o podwojeniu odwrotności ogniskowej, lecz o zwykłej odwrotności ogniskowej. Czyli dla matrycy FF, jeśli masz obiektyw z ogniskową 100 mm, to stosuj czas 1/100 sekundy. Niemniej jeśli fotografujemy lekkim i małym aparatem, który trzymany jest mniej stabilnie, to faktycznie warto jeszcze bardziej skrócić czas migawki.

Warto jednak tę całą zasadę traktować jako ogólne przybliżenie, które miało większe zastosowanie w czasach analogowych. Obecnie zdecydowana większość aparatów posiada systemy stabilizacji matrycy lub odpowiednie układy w obiektywach. Wtedy ten czas naświetlania można wydłużyć i nadal mieć nieporuszone zdjęcie. Znaczenie też tu ma sposób trzymania aparatu, zmęczenie ręki i indywidualne predyspozycje do stabilnego trzymania sprzętu.

Dlatego mogą tu być spore indywidualne różnice i dlatego warto po prostu zrobić sobie test. Przykład tego znajdziesz we wpisie Jaki czas do zdjęć z ręki? Jak stabilnie jesteś w stanie trzymać aparat?