Jak fotografować zaćmienie słońca, jak się do tego przygotować

Niebawem będziemy mieli okazję na robienie zdjęć z zaćmieniem słońca. Jak się do tego przygotować i uzyskać idealne zdjęcie? Jak fotografować zaćmienie słońca? W tym poradniku znajdziesz odpowiedzi.

Kiedy będzie zaćmienie słońca?

Zaćmienie powstaje, kiedy Księżyc znajduje się pomiędzy Ziemią a słońcem i zaczyna zasłaniać tarczę słoneczną. Z tym zjawiskiem będziemy mieli do czynienia już 25 października 2022 roku. Będzie ono widoczne jako częściowe zaćmienie. Jak podaje serwis cybermoon_pl, na terenie Polski będzie ono widoczne od około kwadransa po jedenastej i zakończy się około pół godziny po trzynastej. Maksimum zjawiska nastąpi około 20 minut po dwunastej.

Kolejne zaćmienie będzie można obserwować 29 marca 2025 roku (też częściowe). Następne to już: 12 sierpnia 2026 roku, 2 sierpnia 2027 roku. Więcej dat znajdziesz na stronie pl.wikipedia.org/wiki/Zaćmienie_Słońca.

Jak fotografować zaćmienie słońca?

Aby uzyskać idealne zdjęcie zaćmienia słońca, warto się do tego odpowiednio przygotować. Oczywiście istotna będzie wtedy pogoda i widoczność zjawiska wynikająca z występowania zachmurzenia. Nie musi być jednak zupełnie bezchmurnie. Cienka warstwa chmur może być w pewnych warunkach pożyteczna. Ograniczy ona jasność tarczy słonecznej i może umożliwić fotografowanie bez dodatkowych filtrów przyciemniających. W przypadku pięknej, bezchmurnej pogody takie filtry będą jednak niezbędne.

Kiedyś, za czasów analogowych, pierwszy raz fotografowałem częściowe zaćmienie słońca. Pamiętam, że pogoda była wtedy lekko pochmurna. Słońce świeciło przez cienką warstwę chmur i do wykonania zdjęcia nie były potrzebne żadne dodatkowe filtry.

Jak będzie we wtorek, 25 października br. – nie wiadomo. Trzeba się więc przygotować na różne ewentualności. Aby to zrobić, warto zrobić zdjęcia testowe. Możesz więc teraz zrobić zdjęcia słońca w normalny dzień — bez zjawiska zaćmienia.

Jak fotografować słońce?

Z fotografowaniem słońca od strony technicznej są dwa problemy. Mały rozmiar obiektu wynikający z odległości oraz jasność tarczy słonecznej. Pewnym wyzwaniem może okazać się również ustawienie poprawnej ekspozycji.

Z pierwszym problemem uporasz się, stosując teleobiektyw. Jeśli chciałbyś wypełnić słońcem cały kadr, to potrzebujesz obiektywu o ogniskowej około 3000 mm dla pełnej klatki. W praktyce wcale nie potrzebujesz tak wielkiego powiększenia optycznego. Wystarczy, że słońce zajmie tylko cześć kadru. Wcale nie musi wypełniać całego. Jeśli więc będziesz miał obiektyw o krótszej ogniskowej (400 mm, 500 mm lub 600 mm), to zdjęcie też jeszcze wyjdzie przyzwoicie. Jednocześnie złapanie słońca w kadrze będzie łatwiejsze.

Drugi problem, czyli jasność tarczy słonecznej możesz rozwiązać, wykorzystując filtry szare.

Jeśli w kadrze będziesz miał/miała odpowiednio dużą tarczę słoneczną, to aparat powinien poprawnie dobrać ekspozycję. Jeśli natomiast słońce będzie małe, to prawdopodobnie dojdzie do jego prześwietlenia. Aby to sprawdzić, włącz w aparacie funkcję alarmu prześwietleń. Będziesz wtedy widział/widziała, czy do tego doszło. Jeśli będzie widoczne prześwietlenie obszaru tarczy słonecznej, to musisz odpowiednio skorygować ekspozycję. Możesz wtedy wprowadzić kompensację ekspozycji na minus. Możesz też zacząć fotografować w trybie manualnym i parametry ekspozycji ustawić samodzielnie.

Jaki potrzebny jest sprzęt do robienia zdjęć zaćmienia słońca?

Do tych zdjęć, będziesz potrzebował aparatu z teleobiektywem. Będą również potrzebne filtry “szare” do zmniejszenia mocy światła wpadającego do aparatu. Konieczna siła osłabiania światła przez filtry będzie zależna od pogody i zachmurzenia. Jeśli nie masz odpowiednio silnych filtrów szarych, to możesz zastosować inne filtry i metody opisane dalej.

Dla ułatwienia fotografowania możesz jeszcze wykorzystać statyw lub monopod. Przyda się on zwłaszcza w przypadku ciężkiego sprzętu. Wtedy łatwiej jest wycelować i wykonać odpowiednio skadrowany obraz. Przy tych zdjęciach czas naświetlania będziesz miał/miała raczej krótki. Dlatego nie musisz się martwić o potencjalną nieostrość zdjęcia wynikającą z drgań aparatu. Statyw lub monopod jest głównie po to, by ułatwić Ci kadrowanie cięższym obiektywem. Nie jest to jednak sprzęt niezbędny.

Jeśli kadrujesz z ręki, to przyda Ci się, dostępny w obiektywie lub aparacie system stabilizacji obrazu. Dzięki temu przy długiej ogniskowej łatwiej będzie skomponować kadr. Po prostu obraz nie będzie tak “latał”. Zresztą sam/sama zobaczysz.

Sprzęt do zdjęć:

  • aparat fotograficzny,
  • teleobiektyw,
  • telekonwerter, by wydłużyć ogniskową,
  • statyw lub monopod, by ułatwić kadrowanie,
  • filtry do zmniejszenia mocy światła wpadającego przez obiektyw.

Oto przykładowe zestawy, które wykorzystałem do zdjęć.

Zestaw pierwszy:

Aparat z matrycą APS-C, obiektyw 200 mm, telekonwerter x 1.4, szare filtry. Taki zestaw daje ekwiwalent dla pełnej klatki o ogniskowej 448 mm.

200 mm x 1,4 x 1,6 = 448 mm

Efektem takiego zestawu jest następujące zdjęcie (pełny kadr):
Słońce

Po przycięciu i podkolorowaniu mam taki obrazek:
Słońce

A cały zestaw wygląda tak:
Sprzęt fotograficzny - Zestaw 1
Zestaw pierwszy: aparat z matrycą APS-C, obiektyw z maksymalną ogniskową 200mm, telekonwerter z mnożnikiem 1,4 oraz filtr szary

Tym zestawem zrobiłem jeszcze jedno zdjęcie:
8840_850
Słońce przez chmury – zdjęcie skadrowane – ISO 100, czas 1/8000, f/9, filtr ND16

Praktycznie rzecz biorąc, powyższe zdjęcie można było zrobić również bez filtra szarego. Wtedy otwór przysłony powinien być przymknięty o 4 działki do wartości f/36. Tak mocne przymykanie przysłony będzie jednak trochę pogarszało ostrość zdjęcia.

Kolejny kadr był już robiony przy bezchmurnym niebie. Słońce świeciło trochę mocniej i nastawy aparatu musiałem dać inne. Już nie wystarczył filtr ND16. Musiałem zastosować ND500, czyli przyciemniający o 9 EV. Efektem tego jest następny kadr.

Słońce - 18.03.215
Słońce w bezchmurny dzień – zdjęcie skadrowane – ISO100, czas 1/8000, f/32, filtr ND500

Zdjęcie wyszło podobne do jednego z wcześniejszych. Tylko plamy na Słońcu są w innych miejscach.

Zestaw drugi:

Aparat z matrycą FF, obiektyw lustrzany 1000 mm, telekonwerter x 2, filtry barwne + folia z koca ratunkowego.

Obiektyw 1000 mm x 2 od telekonwertera = daje mi ogniskową 2000 mm.

Efektem takiej ogniskowej jest następujące zdjęcie (pełny kadr):
Słońce - 12 marca 2015 r.

A cały zestaw wygląda tak:
Sprzęt fotograficzny - Zestaw 2
Zestaw drugi: aparat z matrycą FF, obiektyw z ogniskową 1000 mm, telekonwerter z mnożnikiem 2, filtry barwne oraz folia srebrno-złota

Ponieważ ten obiektyw ma stałą jasność f/10 musiałem mocno przyciemnić światło wpadające przez niego. Zastosowałem telekonwerter (dwa stopnie przysłony) oraz filtry barwne, które miałem w zestawie z nim. Zielony i pomarańczowy.

Filtry barwne.
Filtry barwne o średnicy 12 cm

Jednak taki zestaw wpuszczał nadal za dużo światła i przy czasie migawki 1/8000 sekundy tarcza słońca była prześwietlona. Zastosowałem więc doraźne rozwiązanie – folię z koca ratunkowego (koszt kilku złotych). Oczywiście obraz ulega pewnemu pogorszeniu, ale i tak efekt jest lepszy z tą folią niż bez niej. Przyciemnia o trochę ponad 5 EV. To starczyło już do uzyskania przyzwoitego zdjęcia.

Folia z koca ratunkowego
Folia z koca ratunkowego naciągnięta na obiektyw. Ogranicza moc światła o około 5 do 6 EV

Tak więc, jeśli planujesz robić zdjęcia w czasie częściowego zaćmienia słońca, to postaraj się o obiektyw dłuższą ogniskową. A jeśli nie masz, to wykorzystaj najdłuższą, jaką masz. Do poprawnej ekspozycji będziesz musiał wykorzystać bardzo krótki czas naświetlania, przymknąć mocno przysłonę lub nawet wykorzystać filtr szary neutralny, lub jakikolwiek inny zmniejszający moc wpadającego światła przez obiektyw. W roli takiego filtra możesz nawet wykorzystać folię z koca ratunkowego.

Zamiast folii z koca ratunkowego lepiej jest zastosować specjalną folię Baadera do fotografowania słońca. Występują w dwóch wersjach ND 3.8 właśnie do fotografii oraz ND 5.0 do obserwacji. Jeszcze jej nie stosowałem, ale pewnie przy nadarzającej się okazji to zrobię.

Zdjęcia zaćmienia słońca

Jak fotografować zaćmienie słońca - zdjęcia faz - 20-03-2015 r.

Oto kilka zdjęć pokazujących różne fazy zaćmienia słońca, które miało miejsce 20 marca 2015 roku.

Zaćmienie Słońca - 20-03-2015 r.

Zaćmienie Słońca - 20-03-2015 r.

Zaćmienie Słońca - 20-03-2015 r.

Zaćmienie Słońca - 20-03-2015 r.

Zaćmienie Słońca - 20-03-2015 r.

Zaćmienie Słońca - 20-03-2015 r.

Zaćmienie Słońca - 20-03-2015 r.

Zaćmienie Słońca - 20-03-2015 r.

Zaćmienie Słońca - 20-03-2015 r.

Zaćmienie Słońca - 20-03-2015 r.

Zaćmienie Słońca - 20-03-2015 r.
Ostatnie zdjęcie już po zaćmieniu.

Kolejne kadry to już zdjęcia zrobione 10 czerwca 2021 roku. Zaćmienie było dość płytkie.

Częściowe zaćmienie Słońca
“Ciasteczkowe” zaćmienie słońca – czas 1/4000, f/6.3, ISO 200.

Częściowe zaćmienie Słońca
Tu w wersji z podświetlonymi chmurami – czas 1/30, f/6.3, ISO 100.

Częściowe zaćmienie Słońca
Tutaj słońce widoczne z marmurkowym wzorem stworzonym przez chmury – czas 1/640, f/6.3, ISO 100.

Opis użytego sprzętu do tych ostatnich trzech zdjęć znajdziesz we wpisie Czwartkowe zaćmienie słońca – zobacz zdjęcia i użyty sprzęt.

Mam nadzieję, że teraz już wiesz, jak fotografować zaćmienie słońca i uzyskać dobre zdjęcia. Zjawisko jest bardzo ciekawe i warto je sfotografować. Złapane kadry na pewno dadzą Ci sporo satysfakcji.

Jeśli masz jakieś dodatkowe pytania lub własne doświadczenia w tego typu zdjęciach, to zapraszam do korzystania z formularza na komentarz.

3 komentarze do “Jak fotografować zaćmienie słońca, jak się do tego przygotować”

Co o tym sądzisz? Zostaw komentarz